Chủ Nhật, 12 tháng 4, 2015

Kiến trúc sư, họ cũng là nghệ sĩ?


SỰ CHUYỂN ĐỔI & HÀNH TRÌNH TÁI HỘI NHẬP CỦA NHỮNG GIÁ TRỊ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG TRONG KIẾN TRÚC NAM BỘ

SỰ CHUYỂN ĐỔI & HÀNH TRÌNH TÁI HỘI NHẬP
CỦA NHỮNG GIÁ TRỊ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG
TRONG KIẾN TRÚC NAM BỘ

TS.KTS. Lê Thanh Sơn
(ĐH Kiến Trúc TP. HCM)
Nguồn: Trích đăng lại từ Kỷ yếu Hội thảo khoa học Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống Việt Nam trong quá trình đổi mới và hội nhập, 2009
[ http://www.vanhoahoc.vn/nghien-cuu/van-hoa-viet-nam/van-hoa-nam-bo/2391 ]
So với lịch sử văn hóa của dân tộc thì kiến trúc ở Nam bộ là một bộ phận còn rất mới mẻ để khẳng định những hệ giá trị văn hóa truyền thống riêng, có thể định lượng và khu biệt một cách rõ ràng. Vì vậy, việc xem xét những hệ giá trị văn hóa truyền thống và việc chuyển đổi những hệ giá trị văn hóa của kiến trúc Nam bộ vẫn chưa thể tách rời với diễn biến chung của toàn quốc trong bối cảnh giao lưu với văn hóa phương Tây và toàn cầu hóa hiện nay.
Với quan điểm như vậy, tham luận này xin trình bày mấy vấn đề như sau:
1. Giá trị văn hóa truyền thống của kiến trúc Nam bộ cần được đánh giá như thế nào;
2. Những đặc điểm của sự chuyển đổi trong kiến trúc Nam bộ từ khi xuất hiện nhân tố văn hóa phương Tây và toàn cầu hóa hiện nay;
3. Khả năng để văn hóa truyền thống tái hội nhập trong kiến trúc Việt Nam đương đại là gì.

1. GIÁ TRỊ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG CỦA KIẾN TRÚC NAM BỘ

Giá trị văn hóa truyền thống của kiến trúc Nam bộ là một bộ phận không thể tách rời của văn hóa truyền thống dân tộc. Trong hành trình tiến về phương Nam, người Việt mang theo cả những giá trị văn hóa cội nguồn vốn được hình thành trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước.
Đến với những miền đất mới, những giá trị văn hóa truyền thống trong kiến trúc của người Việt Bắc bộ đã có những chuyển đổi nhất định về vật liệu, kết cấu, trang trí… để thích nghi với điều kiện mới. Sự chuyển đổi mạnh mẽ và ngoạn mục nhất có thể thấy trong kiến trúc cung đình Huế thời Nhà Nguyễn. Những nguyên tắc cơ bản của kiến trúc Bắc bộ vẫn được bảo lưu bên cạnh những yếu tố mới của văn hóa Chăm pa và sự đề cao tư tưởng Nho giáo.
Khi những lưu dân Việt, Hoa, Ấn, Khơ me… đến cộng cư trên miền đất Nam bộ thì có thể thấy những dấu ấn của văn hóa truyền thống của kiến trúc Bắc bộ mờ nhạt hơn nhiều nếu so với kiến trúc truyền thống của người Hoa, Ấn Độ và Khơ me. Những nguyên nhân chính là:
Kiến trúc của vùng Nam bộ chịu ảnh hưởng đậm nét của văn hóa Khơ me như một thứ văn hóa bản địa và một tất yếu của lịch sử. Cho đến nay, ở khắp các làng xã Nam bộ, chùa Miên vẫn là một thành phần tín ngưỡng và nghệ thuật kiến trúc quan trọng.

TIẾP CẬN DI SẢN KIẾN TRÚC & ĐÔ THỊ TP. HCM





Thứ Tư, 1 tháng 4, 2015

ĐỒ ÁN GIÀI NHÌ CUỘC THI BLUESCOPE STEEL 2008

ĐỒ ÁN GIÀI NHÌ CUỘC THI BLUESCOPE STEEL 2008



“Én Phương Nam” của 2 SV Huỳnh Văn Khang + Trần Ngọc Trúc, KT.05A2


Hình ảnh quen thuộc trên những nẻo đường xa lộ miền Nam như những hàng dừa nước, cánh đồng lúa mênh mông, đã được khéo léo tái hiện trong những cuốn kim loại khổng lồ xoắn lượn. Việc thay đổi những hình thức đơn điệu của những trạm thu phí trên xa lộ đầy tính thực dụng đã cung cấp một cái nhìn mới, giàu vẻ lãng mạn, rất phù hợp với tính chất sáng tạo của SV KT, đồng thời cũng hứa hẹn một tài năng sáng tạo kiến trúc của ngày mai. Đó là lý do chính mà BGK đã đề nghị trao giải cho phương án này.


CÁC ĐỒ ÁN DỰ THI CỦA SV KIẾN TRÚC TP. HCM

GIẢI NHẤT CUỘC THI 

BLUESCOPE STEEL AWARD 2008


NHẬN XÉT CỦA BAN GIÁM KHẢO VỀ CÁC ĐỒ ÁN DỰ THI  

TS. KTS. Lê Thanh Sơn
Trưởng Khoa Kiến trúc – Trưởng Ban giám khảo
Đại học Kiến trúc TP. HCM
05/ 2008
Thưa toàn thể quí bà, quí ông!

Tôi rất hân hạnh được thay mặt cho các đồng nghiệp của tôi trong BGK nhiệt liệt chúc mừng thành công chung của tất cả chúng ta, những người tham gia cuộc thi này. Đó là những người thắng giải, nhà tài trợ & Ban tổ chức cuộc thi.

Trước hết, tôi xin hân hạnh giới thiệu các đồng nghiệp của tôi trong BGK. Đó là:
·         KTS Phạm Doãn Thuật, Trưởng phòng – Giám đốc TT NCKT, Sở QH – KT TP
·         KTS. Lê Hồng Quang, Thạc sĩ, Chủ nhiệm Bộ môn Nhà ở, Khoa KT
·         KTS. Trần Đình Nam, Chủ nhiệm Bộ môn THKT, Khoa KT

Sau đây là ý kiến nhận xét về các đồ án dự thi 2008 được tài trợ bởi Bluescope Steel VN.

Trong cái nhìn tổng quát thì đây là một cuộc thi rất thành công:
·    Số lượng các đồ án dự thi là rất đáng chú ý: Có tất cả 162 phương án hợp lệ đã nộp - nhiều hơn hai lần so với kỳ thi năm 2007 (70 phương án)
·    Về chất lượng: sức sáng tạo của SV thể hiện phong phú trong tạo hình, giải pháp không gian, tính thực tiễn, tính thương mại…
·    Tất cả các giải thưởng được đề xuất đều đã có người sở hữu. Đó là những nhóm SV có tinh thần làm việc tập thể. Đó là những nhóm SV mà nỗ lực của họ đã vượt qua các phương án khác một cách ngoạn mục để hôm nay tới đích thành công. Điều này có thể nhận thấy thông qua các đồ án đang được trưng bày nơi đây. Tuy nhiên, theo ý kiến của chúng tôi thì trong cuộc thi này còn có rất nhiều đồ án khác cũng xứng đáng đạt giải thưởng. Nhưng thứ hạng của mỗi cuộc thi đều đã được ấn định từ đầu và chúng ta nên hài lòng với những qui định của cuộc thi.
·    Phần lớn các đồ án trúng giải đều thỏa mãn các tiêu chí của đề thi nêu ra một cách đầy ngẫu hứng & sáng tạo. Những đồ án này đều hứa hẹn nhiều triển vọng thực thi một được khi các chủ đầu tư quan tâm. Điểm mới đầy hấp dẫn trong các cuộc thi đồ án kiến trúc của sinh viên gần đây là mong muốn nhận được sự hỗ trợ của nhà đầu tư để biến các đồ án thành hiện thực.

1.    Đồ án giải Nhất

“Bus map” của 2 Sv Nguyễn Tấn Lộc + Vũ Ngọc Hải, KT.04A3

Đây chính là nhóm SV đã đoạt giải cao nhất của Bluescope Steel Award 2007. Đồ án dự thi của các SV này trong năm nay vẫn giữ gìn được phong cách kiến trúc rất riêng của họ, đó là tính độc đáo, bất ngờ trong giải pháp cũng như hình thể kiến trúc.
Nếu như cách tiếp cận đồ án năm 2007 là sự kết hợp hài hòa các đặc tính của công nghệ & VL XD tiên tiến với nghệ thuật đan lát thủ công truyền thống, thì năm nay họ lại chọn tấm bản đồ TP. HCM hiện tại để đưa ra hình thức kiến trúc không thể lẫn lộn cho trạm xe bus trên công trường Quách Thị Trang, một địa điểm nhạy cảm cả về lịch sử và VH của TP. 
Tính phức tạp của kiến trúc - với tư cách là một nghệ thuật - đôi khi lại nằm ở trong những giải pháp  hết sức giản dị. Phương án của nhóm SV này là một trong những minh họa sinh động cho tính chất này.